تاریخچه سازدهنی
تاریخچه سازدهنی همانند دیگر سازها به تاریخ و تحولات اجتماعی گره خورده است و رواج آن در یک ملت میتواند نشانگر سبک زندگی و ویژگیهای اجتماعی آن ملت باشد. شاید بتوانیم موسیقی را تاریخ نوایی جهان بدانیم چراکه در هر دورهای موسیقی متناسب با حال مردم تغییر کرده و سازگاری خاصی با احوالات مردم پیدا کرده است.
از زمان های بسیار دور مردم با تاثیرات مسیقی در زندگی آشنا بودند و همیشه سعی میکردند از آن به روش های مختلف بهرمند شوند.
سازدهنی از گذشته تا الان در بین آمریکاییها محبوبیت خاصی داشته است. سازدهنی هنگامی که وارد آمریکا شد سازی ارزان و قابل حمل بود و برای مردم کشوری که در حال حرکت بودند سازی مناسب به حساب میآمد و به همین علت بود که سریعا در این کشور گسترش یافت.
تقسیمبندی انواع سازها
در یک تقسیمبندی کلی انواع سازها به قرار زیر است:
سازهای زهی
از بین سازهای زهی میتوانیم به تار، سه تار، سنتور، گیتار، ویولن اشاره کنیم که به خوبی با آنها آشنا هستید.
سازهای بادی
سازدهنی(که معروف ترین و محبوب ترین آن سازدهنی کروماتیک میباشد)، ترومپت، سرنا و ملودیکا برخی از سازدهای بادی رایج هستند.
سازهای کوبهای
از سازهای کوبهای میتوانیم به دف، دایره و تنبک اشاره کنیم.
ساز صفحه کلیددار
سازهای صفحه کلیددار شامل سازهای پیانو، ارگ و کلاویکورد میشوند.
ساز الکتریک
سازهای گیتار الکتریک، ارگ برقی، کیبورد و گیتاربیس از سازهای الکتریک محسوب میشوند.
سازدهنی در کجا متولد شد؟
چین خاستگاه نسل اولیه و مادر سازدهنی بوده است. چینیها سازی را با نام شنگ ساخته بودند که زبانههایی از جنس چوب بامبو داشت. این ساز در فرهنگ موسیقی آسیای شرقی به خوبی شناخته شده بود و محبوبیت به خصوصی داشت.
در اواخر قرن 18 این ساز به واسطه بازرگانانی که با اروپا مراوادات تجاری داشتند به آنجا معرفی شد و به محبوبیت خوبی نیز دست یافت. از همان دوران انتخاب سازدهنی مناسب دغدغه ی بسیاری شده بود. از طرفی نحوه ی آشنایی با این ساز نیز قدری مشکل بود.
سازدهنیهای امروزی
نخستین سازدهنی امروزی توسط فردی به نام (Christian Friedrich Buschmann) در اوایل قرن 19 و در سال 1820 ساخته شد. این سازنده ساز جوان برای نخستین بار سازی با زبانهی فلزی ساخت و نامش را “The Aura” گذاشت.
این ساز نیز به سرعت محبوب شد، اما تنها قادر به تولید نتهای محدودی بود و تنها توانایی ایجاد نتهای دمشی را داشت.
اولین سازدهنی در سال 1825 و به شکل امروزی خود توسط فردی به نام (Richter) و در اروپا ساخته شد. این سازدهنی 10 سوراخ و صفحات دوزبانه داشت. وجود دو زبانه به این معنی است که هر سوراخ دو زبانه دارد که یکی از آنها با دمش و دیگری با مکش ایجاد صدا میکند.
نتهایی که ریتا در هارمونیکای خود ایجاد کرده بود به سازدهنی دیاتونیک امروزی شباهت دارد.
آلمانیها به جای ساعت سازدهنی تولید کردند
آلمان هستهي اولیه تولید انبوه سازدهنی میباشد. سال 1829 اولین خط تولید سازدهنی در وین به راه افتاد. در شهرهای دیگر نیز تولید سازدهنی به سرعت آغاز شد. تروسینگن که روستایی در آلمان بود، شخصی به نام (Christian Messner) به همراه عموی خویش در اوقات فراغت خود شروع به ساخت سازدهنی کردند. در حالی که شغل اصلی آنها ساعتسازی بود.
به دلیل موفقیت این کسب و کار دیگر ساعتسازهای روستایی تروسینگن مانند (Matthias Hohner) نیز به ساخت سازدهنی روی آوردند. اما ماتیس هونر به اندازهای که تاجر خوبی بود نوازندهي خوبی نبود.
او ساخت سازدهنی را در آشپزخانه منزل خود و با کمک همسرش آغاز کرد و در هر سال 650 ساز میساخت. در سال 1862 اقدام به صادارت محصول خود به آمریکا نمود و توانست به بزرگترین بازار سازدهنی آنروزها دست پیدا کند.
هونر تا سال 1900 به گسترش کسب و کار خود پرداخت و سپس ادارهي آن را به 5 پسر خود سپرد. هونر و پسرانش توانستند به توانایی تولید 4 میلیون سازدهنی در سال دست پیدا کنند. همچنین سازدهنی کروماتیک که دارای یک کلید اسلاید در کنار خود بود و به هنرمند اجازه میداد گستره بیشتری از نت را اجرا کند از ابداعات هونر بود. امروزه به دلیل ویژگی های خاصی که دارد خرید سازدهنی کروماتیک بسیار رونق پیدا کرده و از سراسر جهان علاقه به داشتن این ساز از خود نشان میدهند.
برای کسب اطلاعات بیشتر، مقاله شناخت سازدهنی کروماتیک را مطالعه کنید.
سیر تکامل سازدهنی در تاریخ
آموزش سازدهنی و خرید آن در گذشته به گستردگی و تنوع امروز نبود و به سبکهای خاصی محدود میشد. در سیر تکامل این ساز هنرمندان بزرگ خلاقی که در آمریکا حضور داشتند نقش بسیار مهمی را ایفا کردند. هنر هر کدام از آنها نقطه عطفی در تاریخچه سازدهنی است.
با ورود اینترنت به حوزه ارتباطات، سازدهنی دیگر محدود به کشور آمریکا نخواهد بود و بزرگان این ساز ممکن است از هر جایی سر بربیاورند. این هنرمندان خلاق هستند که چیزهای جدید را به وجود میآورند و به جهان عرضه میکنند.
با گسترش ارتباط و ظهور فناوریهای نوین شاهد نفوذ بیشتر سازدهنی در میان ملل و فرهنگهای مختلف خواهیم بود. امروزه انواع سازدهنی با طرح ها و مدل های مختلفی روانه بازار شده اند. سازدهنی دیگر یک ساز مهجور در میان هنرمندان نیست بلکه در آستانه جهانی شدن و ورود به عصری جدید است.
همیشه یادمان باشد که ورود هنرمندان خلاق به هر زمینهای نه تنها باعث اشباع شدن آن زمینه نمیشود بلکه باعث گسترش بازار و خلق بازارهای جدید و به وجود آمدن فرصتهای جدید میشود. انحصار و محدودیت هر چیزی جز زیان برای همه افراد یک جامعه ندارد. هنرمندان بزرگ در هر حوضهای به دنبال افراد با استعدادی هستند تا هنر خود را به واسطهي آنان به مرحله جدیدی برسانند.
بررسی دقیق سیر تکامل سازدهنی همانند دیگر هنرها نشاندهنده این است که هنر در هر زمانی خود را با شرایط خاص جامعه تطبیق داده است تا آلامی باشد بر دردها و همین رمز بقای هنر در میان ملل است. سازگاری پدیدهای است که عامل بقا و تکامل است، چنانچه شاهد از بین رفتن برخی زبانها هستیم.
ارسال دیدگاه شما