تاریخ هنر موسیقی غرب، دوره‌ها و اعصار موسیقی

تاریخ هنر موسیقی غرب

موسیقی جدی و هنری غرب رویکردهایی را که از دوره های اولیه در ایران و یونان نشأت گرفته، از سدۀ چهارم میلادی با الهام و تأثیراتی از مذهب مسیحیت پرورش داد. قدیسانی در کلیسا ابعاد موسیقایی را تقدیس کرده و به واسطه کتاب مقدس سرودهای مذهبی را پرورش دادند. اگرچه اطلاعات قبل از سدۀ چهارم نادرست است، اما با این حال از نوشته های مسیحی متوجه گشتیم که آن دوره تنها مونوفونیک (یک صدایی) بوده است. از سدۀ نهم به بعد پولیفونی (چندصدایی) جای مونوفونی را میگیرد که پیشرفت قابل توجهی در موسیقی است.

تا قرن هفدهم اشراف دربارها و کلیساها بر موسیقی تسلط داشتند. با این حال در اواسط همان قرن، موسیقی به تدریج از دست کلیسا و دربار خلاص شد. ورود باخ، موسیقیدان سرشناس آلمانی، آغازگر دگرگونی های بزرگ در عرصه ی موسیقی غرب بود. گرچه باخ خود تحت حمایت کلیسا و اشراف بود. اما تأثیر او بر تحول پایه ای موسیقی منکرناپذیر است.

موسیقی در دوران باستان و قرون وسطی

رومیان به عنوان میراث داران فرهنگ و هنر یونان هنر موسیقی را نیز از این تمدن باستانی به ارث بردند. در یکی از بزرگترین جشن های تاریخ رم که در سال 360 پیش از میلاد برگزار شد، شاهد اجرای نخستین پانتومیم همراه با موسیقی و بی کلام بودیم که بستری برای شکل گیری موسیقی کلاسیک رم فراهم کرد. در دوران قرون وسطی با الهام گرفتن از فرهنگ یونان باستان، اجرای آوازهای دسته جمعی الهام بخش رقص در نمایش های تراژدی و کمدی شد.

کلیسای کاتولیک از زمان بنیان‌گذاری اش تا سده پانزدهم نقش محوری در توسعه و پیشبرد موسیقی ایفا کرده است. تأثیر پاپ گری گوری اول در پایان سده ششم میلادی بسیار چشم گیر بود. ایشان با معرفی فرم های سرو های گریگورین مثل مس و رکوئیم، که به ترتیب برای خواندن دعاهای مذهبی در مراسم کلیسا و یادبود فوت شده‌ ها مورد استفاده قرار میگرفت، مبنایی برای آواز های مذهبی زمان خود و همچنین الهام بخش آهنگسازان عصر کلاسیک به شمار میرفت.

هنر موسیقی در دوره رنساس

 موسیقی رنسانس که از ۱۴۵۰ تا ۱۶۰۰ میلادی در اروپا شکوفا شد، دورانی بود که موسیقی به همراه سایر هنرها رشد قابل توجهی را تجربه کرد. این دوره که میتوان آن را عصر نوزایی و تجدید حیات خلاقیت نامید، با پیشرفت هایی همچون اختراع چاپ که منجر به گسترش موسیقی شد مشخص میگردد. تسلط بر موسیقی بخشی از تحصیل و فرهنگ عمومی به شمار می آمد و بزرگانی همچون؛ بالداساره کاستیلیونه آن را در میان صفات ارزشمند یک درباری میدانستند.

 کلیسا هم به حمایت خود از موسیقی ادامه داد، اما موسیقی به تدریج به دربارها گسترش یافت و نجیب زادگان برای جذب بهترین آهنگسازان با هم رقابت میکردند. موسیقیدانان درباری در آن زمان میتوانستند از ده تا شصت نفر باشند. در عرصه های مختلفی ازجمله ؛ مراسم دینی و اجتماع های عمومی فعالیت داشتند. در این دوران شرایط اقتصادی و اجتماعی موسیقیدانان نیز بهبود یافته بود. از موسیقیدان های برجسته میتوان به ژوسکن د پره، جووانی پیرلوئیجی دا پالِسترینا، تامس ویلکس و تامس مورلی اشاره داشت. ایتالیا، آلمان، انگلستان و اسپانیا از کشورهای پیشتاز در موسیقی این عصر بودند.

 

هنر موسیقی در دوره باروک

دوره باروک که از ۱۶۰۰ تا ۱۷۵۰ میلادی در موسیقی اروپا رایج بود، این دوره سبکی با بافت پلی فونیک (چندصدایی) را شامل میشود. مشاهیر این دوره شامل باخ، ویوالدی، هندل و آلبینونی است. موسیقی دوره باروک بیشتر بر پایه کنسونانس استوار بوده. به این معنی که فاصله های هارمونیکی مورد استفاده خوشایند و دلنشین هستند. اما با آغاز دوره کلاسیک استفاده از دیسونانس ها یا همان فاصله های ناهماهنگ و کمتر خوشایند، رواج یافت. این رویکرد که دربرگیرنده صداهایی با تنش بیشتر است، در دوره های بعدی تکامل یافته و بیش از پیش جایگاه خود را در موسیقی مستحکم کرد.

 

هنر موسیقی در دوره کلاسیک

دوره ای که به عنوان دوره ی کلاسیک در تاریخ موسیقی هنری اروپا شناخته شده، محدوده‌ زمانی اش را از حوالی سال ۱۷۵۰ تا ۱۸۲۰ میلادی تعریف میکنند. اصطلاح “کلاسیک” به معانی گوناگون تعبیر میشود. در حوزه هنر کلاسیک اغلب به آثاری اشاره دارد که ریشه هایی در دوره های باستانی روم و یونان داشته و به میراث هایی جاودان و ماندگار از آن دوران میپردازد.

دوره کلاسیک تعالی هنر موسیقی و تجسمی است که در آن توازن و وضوح ساختاری مورد تقدیر قرار میگیرد. در دروان باروک، تفکرات رویکرد عقل گرایانه و پیچیدگی های فنی برجسته بودند. این بازه‌ ی زمانی در تاریخ موسیقی میان دو دوره‌ بنیادین {باروک و رومانتیک } جای گرفته است. وین‌ که مشهور به پایتخت موسیقایی آن دوره محسوب میشود، سه تن از مشاهیر مشهور این حوزه یعنی هایدن، موتزارت، و بتهوون را در خود پرورده است.

 

ویژگی‌های دوره موسیقی کلاسیک

۱) کنتراست‌های عاطفی: در حالی که موسیقی دوره باروک غالباً از یک هیجان یکنواخت از آغاز تا پایان قطعه پیروی میکند دوره کلاسیک شیوه های مختلفی را برای ایجاد تباین در عواطف به کار گرفت. تغییر و تضاد در حالات به واسطه تنوع در تم ها و ریتم ها، تلاشی بود برای جذب شنونده و افزودن تنوع به اجرا.

۲) ریتم: بر خلاف یکنواختی ریتمیک دوران باروک دوره کلاسیک پیوسته شاهد تحولات و نوسانات ریتمی است که به پویایی قطعه کمک میکند.

۳) بافت موسیقی: در دوره کلاسیک، بافت هموفونیک برجسته است که در آن ملودی اصلی بیشتر تأکید دارد و سایر سازها نقش همراهی و تحریر را ایفا میکنند. درحالی که باروک به پلی فونی شهرت دارد. اما در کلاسیک تغییر بافت ها در طول قطعه نیز امکان پذیر است.

 

 

موسیقی رمانتیک:

موسیقی رمانتیک که با جریان رمانتیسم قرن نوزدهم گره خورده است به دنبال بیان احساسات و دنیاهای درونی بود. کانون توجه آن به خیال پردازی، افسانه ها، مکان های دور و رازهای فراتر از زندگی روزمره معطوف میشد. در تضاد با دوره عقل گرای کلاسیک بود که منطق بر احساسات غلبه داشت.

موسیقی مدرن:

موسیقی مدرن ناشی از تغییرات رادیکال در زبان موسیقایی از سده نوزدهم به بعد است. این دوره با نوآوری در فرم های ملودیک، هارمونیک و صدا شناخته میشود و بر زیبایی شناسی جهانی تأکید دارد. موسیقی در این دوره به عنوان یک پدیده درحال تکامل بدون تکیه بر اصول ثابت تعریف میشود و نوآوری در آن برجسته است. مانند آثار آرنولد شونبرگ و حرکت های نوین ایگور استراوینسکی.

در نتیجه:

تاریخ هنر موسیقی غرب یک سفر زمانی پیچیده از موسیقی دوران باستان و میانه است که به رنسانس و باروک ختم میشود. پیش از آن که رمانتیسم و سپس مدرنیسم را در خود جای دهد. در این مسیر، ابزارهای مختلف با تنوع بالا به کار گرفته شده اند ازجمله: ساز کالیمبا که صدایی منحصر به فرد دارد. این تکامل موسیقایی به شکل گیری سبک هایی نوین در قرن بیستم و بیست و یکم منجر گشته است.