سالم نگه‌داشتن ساز برای یک هنرمند سازدهنی یکی از ضروریات حرفه‌ای‌گری است. شما نمی‌توانید ادعا کنید که نوازنده سازدهنی هستید اما از اصول سالم نگه‌داشتن ساز خود هیچ نمی‌دانید. شما باید سلامت ساز خود را به مانند سلامت خودتان جدی بگیرید و تمام نکاتی که در زیر برایتان قید خواهیم کرد را اجرا کنید.
نکاتی برای سالم نگه‌داشتن سازدهنی
شستشوی سازدهنی
در صورتی که شانه‌ی سازدهنی شما از جنس پلاستیک یا چوب فشرده شده است می‌توانید هر چند وقت یکبار سازدهنی خود را با آب ولرم بشویید. پس از شستشوی ساز نیز به آرامی چند بار با دست به ساز خود ضربه بزنید تا رطوبت موجود در آن خارج شود.
دقت کنید که اگر جنس شانه‌ی سازدهنی شما از فلز یا چوب است از شستن آن جدا خودداری کنید. شما با این کار با دست خود ساز خود را نابود خواهید کرد.
قبل از استفاده از سازدهنی
قبل از استفاده از سازدهنی نباید چیزی خورده یا نوشیده باشید و برای سلامتی خود و سازتان از استعمال سیگار جدا خودداری کنید. دهان خود را بشویید تا تمیز شود و مدتی کوتاه صبر کنید تا دهانتان خشک شود و سپس شروع به استفاده از سازدهنی کنید.
دلیل نخوردن مواد غذایی پیش از استفاده از سازدهنی این است که با خوردن مواد غذایی مقداری از غذا در دهان شما باقی می‌ماند و با استفاده از سازدهنی این رطوبت یا مواد غذایی به درون ساز منتقل می‌شوند و در نقاط حساس گیر می‌کنند و فاسد می‌شوند و یا رطوبت دهان شما به تدریج در قسمت‌های حساس ساز یک اختلال جدی ایجاد می‌کند.
پس حتمابرای سالم نگه‌داشتن سازدهنی قبل از استفاده از ساز دهانتان تمیز و خشک باشد.
پس از استفاده از سازدهنی
پس از اینکه از سازدهنی استفاده کرده باید سازدهنی را طور بگیرید که سوراخ‌های آن به سمت پایین باشد و با چند ضربه کاملا آرام سعی کنید مواد داخل ساز مانند بزاق دهانتان را از ساز خارج کنید. دقت کنید که ضربات آرامی را به ساز بزنید.
بعد از استفاده از ساز آن را داخل جعبه قرار دهید و در جعبه را باز بگذارید تا سازدهنی کاملا خشک شود و هیچ رطوبتی در آن باقی نماند. باقی ماندن رطوبت درون سازدهنی و شانه‌ی آن می‌توانند منجر به ایجاد کانون‌های باکتریایی یا قارچی شده و منجر به تهدید سلامتی شما می‌شود.
نقل و انتقال سازدهنی
برای نقل و انتقال سازدهنی در جیب خود یا جای دیگر سعی کنید از جعبه آن استفاده کنید و بدون جعبه ساز را جایی نبرید. خاک بزرگترین دشمن سازدهنی شماست و همیشه در کمین است تا کیفیت ساز شما را به مخاطره بیندازد. پس حواستان به ساز دلبندتان باشد.
تمیز کردن تخصصی سازدهنی
این روش برای تمیز کردن سازدهنی کمی تخصصی‌تر و حساس‌تر است و نیاز به دقت بیشتری دارد.
- به وسیله پیچ‌گوشتی مناسبی صفحات فلزی را از ساز جدا کرده و با اسپری الکل آن را ضدعفونی کرده و تمیز کنید و در جای مناسبی قرار دهید.
- تیغه ساز را نیز به همین روش جدا کرده و پیچ‌ها را جایی بگذارید که گم نشوند.
- تیغه را در محلولی از آب گرم و سرکه یا لیمو قرار دهید و اجازه دهید بین نیم تا یک ساهت در آن بماند. پس از یک ساعت تیغه را از محلول درآورده و به وسیله یک مسواک نرم آن را تمیز کنید. در این مرحله دقت کنید کنید که جهت حرکت مسواک در جهت تیغه‌ها باید و به هیچ وجه مسواک را در خلاف جهت تیغه‌ها حرکت ندهید. حالا دوباره باید تیغه را در زیر آب گرم بگیرید تا آلودگی‌ها از بین بروند.
- برای تمیز کردن شانه از فرچه یا مسواک تمیز استفاده کنید. در صورتی که شانه سازدهنی شما از جنس پلاستیک است می‌توانید از الکل و یا آب و صابون برای شستشوی آن استفاده کنید. در صورتی که جنس شانه‌ی سازدهنی شما از چوب است به هیچ وجه از محلول‌های فوق استفاده نکنید و باید با فرچه و مسواک شانه‌ی ساز خود را تمیز کنید.
- حالا صبر کنید که قطعات سازدهنی به خوبی خشک شوند و سپس اقدام به جمع کردن آن‌ها کنید. در نهایت ساز خود را در جعبه قرار دهید تا از گزند آلودگی و گرد و خاک در امان بماند.
چه دمایی برای سازدهنی مناسب است؟
یکی از مواردی که باعث آسیب دیدن ساز شما می‌شود دمای بالا است. بدین صورت که حرارت به‌سادگی موجب خم شدن و حتی ذوب شدن دریچه‌ها یا ویندسیوزها خواهد شد. بنابراین به هیچ وجه ساز خود را در مجاورت وسایل گرمایشی قرار ندهید.
هم‌چنین از قرار دادن ساز خود در معرض نور مستقیم خورشید در خانه یا اتاقک خودرو جدا خودداری کنید.
توجه داشته باشید قبل از نواختن سازدهنی کروماتیک، حتما آن را به وسیله حرارت دست خود گرم کنید. برای گرم کردن ساز کافی است آن را به‌مدت چند دقیقه بین دستان خود نگه دارید تا دمای آن به دمای بدن شما نزدیک شود.
اگر میخواهید به زودی یک نوازنده حرفه‌ای سازدهنی شوید باید یاد بگیرید از سازدهنی خود به خوبی مراقبت خود و در مواقع لازم آن را تمیز کنید. ساز شما باید قسمتی از وجود شما باشد و اهمیت خاصی را برایش قایل باشید.