مراحل یادگیری موسیقی + بهترین ساز برای شروع موسیقی

شروع موسیقی

شروع موسیقی یکی از جذاب‌ترین و هیجان انگیزترین فعالیت‌هاییست که هر شخص می‌تواند در طول زندگی خود تجربه کند. امروزه شروع یادگیری موسیقی، با توجه به پیشرفت تکنولوژی و دسترسی به اینترنت بسیار ساده‌تر از قبل شده است.

در دنیای مدرن امروز، می‌توانیم از طریق اینترنت و صفحات مجازی دانش موسیقیایی خود را افزایش دهیم. همان طور که می‌توانیم ساز مورد علاقۀ خود را انتخاب و تهیه کنیم یا به همین طریق در کلاس‌های مجازی یا حضوری مدرس مورد نظرمان شرکت کنیم. خوشبختانه با این اوصاف دیگر هیچ بهانه‌ای برای جلوگیری از شروع موسیقی باقی نخواهد ماند!

اما در شروع این ماجراجویی نیاز به جمع‌آوری برخی اطلاعات مهم داریم تا سپس با کمک و مشورت افراد با تجربه اقدام به شروع یادگیری فعالیت هنری مورد علاقۀ خود کنیم.

در این مقاله ابتدا قصد داریم مروری بر پایه و تئوری موسیقی داشته باشیم. سپس توضیحاتی راجع به ارتباط شروع موسیقی و سن اشخاص، راهنمایی‌هایی دربارۀ انتخاب ساز مناسب برای هر فرد و همچنین تفاوت سازهای سنتی و کلاسیک، ارائه خواهیم کرد.

انتخاب سبک و ساز مورد علاقه

سبک

قطعات و آثار موسیقی که در طول روز به آن‌ها گوش می‌دهید و از شنیدنشان لذت می‌برید، کلید پی بردن به این موضوع هستند.

افراد در انتخاب و گوش دادن موسیقی، سلایق خاص خود را دارند و قطعا برای شروع موسیقی باید به سبک مورد علاقۀ خود احترام بگذارید.

برخی علاقه‌مند به موسیقی سنتی هستند و تمایل به یادگیری سازهای ایرانی مانند تار، سه تار، کمانچه، سنتور و… دارند. برخی دیگر علاقه‌مند به موسیقی کلاسیک، پاپ یا راک هستند و مشتاق یادگیری سازهای غربی مانند پیانو، گیتار، درامز، ویولون و… هستند.

البته باید این موضوع را عنوان کرد که قانون نوشته شده‌ای برای امکان استفاده از یک ساز در یک سبک و عدم استفاده از آن در سبکی دیگری وجود ندارد. در واقع همه چیز به ذوق و قریحه سازندگان و همچنین شنوندگان مربوط می‌شود.

در موسیقی امروزی آثار فاخری وجود دارند که فارغ از هر فیلتری از سازهای متفاوت و غیر معمول در سبک‌های مختلف استفاده می‌شود. برای مثال در بسیاری از آثار سازهای گیتار، پیانو یا ویولون در سبک سنتی شنیده شده و می‌شوند. یا در برخی کارهای راک ایرانی از سازهای سنتور یا تار به زیبایی تمام استفاده شده است.

علاقه‌مندان به شروع موسیقی باید با توجه به سلایق خود در گوش دادن به آثار مختلف موسیقی و همچنین هدفی که دارند اقدام به انتخاب سبک مورد نظر کنند.

اما منظور از هدف در انتخاب سبک چیست؟

این موضوع به این منظور است که آیا شما برای تفریح به سراغ یادگیری سازی می‌روید یا به چشم کسب یک مهارت و درآمدزایی به این موضوع می‌نگرید؟

فردی ممکن است علاقه به نوازندگی در بهترین استیج‌ها و نشان دادن توانایی خود به مردم دنیا را باشد. طبیعتا در این حالت باید با دقت بیشتری اقدام به انتخاب سبک مورد علاقۀ خود کنید و موارد مهمی مانند بازار کار، علایق مردم، پتانسیل سبک، هزینه‌ها و… را بررسی کنید.

در حالی که فردی نیز می‌تواند به قصد آرامش قلبی خود و گاهی نواختن برای خانواده و دوستان اقدام به شروع موسیقی و یادگیری آن کند. اصولا در این مورد نیازی به نگرانی در مورد آینده نیست و راحت‌تر می‌توانید شروع به یادگیری سبک مورد علاقۀ خود بکنید.

موضوع با اهمیت این است که هیچ دلیلی برای شروع موسیقی بر دلیلی دیگر ارجحیت ندارد و همه چیز به خود شما و علایقتان مربوط می‌شود.

ساز

پس از انتخاب سبک حالا می‌توانیم اقدام به انتخاب و تهیۀ ساز مورد علاقۀ خود کنیم. با انتخاب سبک، مسیر شروع موسیقی برای ما روشن‌تر می‌شود.

برای مثال اگر شما علاقه‌مند به سبک راک هستید، احتمالا ساز مورد نظر شما گیتار الکتریک، باس یا درامز است. یا اگر علاقه به موسیقی سنتی دارید، قطعا در ابتدا به سراغ سازهای ایرانی خواهید رفت.

البته بالاتر گفتیم که هیچ قانونی تعیین نکرده که چه سازی در چه سبکی استفاده شود اما به هر حال خرق عادت همیشه سختی‌های خود را به همراه دارد.

موردی که لازم است در انتخاب ساز به آن توجه کنید این است که ساز مورد نظر شما علاوه بر هم سو بودن با علایق و اهدافتان، باید کیفیت و کارایی لازم را نیز داشته باشد.

به عبارتی دیگر بهتر است برای تهیۀ ساز مناسب، از افراد با تجربه یا اساتیدتان کمک بگیرید و از مجموعه ای اسز خود را تهیه کنید که آن مجموعه تمام سازهای خود را تضمین کند و به صورت ضمانت شده همراه با خدمات پس از فروش به شما ارائه دهد.

شما عزیزان می‌توانید با مراجعه به فروشگاه اینترنتی نواکده اقدام به تهیۀ ساز و ادوات موسیقی مدنظر خود کنید و از مزایایی همچون گارانتی و اصالت کالا بهره ببرید.

سازهای کلاسیک و سنتی

ساز سنتی

همۀ ما ایرانیان با موسیقی سنتی خواه یا ناخواه آشنا هستیم. چرا که موسیقی سنتی یا همان موسیقی ایرانی در اقصی نقاط کشور ما در طول سالیان همواره نواخته و شنیده می‌شده.

در طول تاریخ ایرانیان در عرصه‌های مختلفی پیشگام بوده‌اند. این موضوع در مورد موسیقی نیز صدق می‌کند به طوری که قدمت سازهای موسیقی سنتی به صدها سال پیش می‌رسد.

در ادامه به بررسی سازهای موسیقی ایرانی یا سنتی جهت شروع موسیقی می‌پردازیم.

 دسته بندی سازهای سنتی

همان طور که احتمالا حدس می‌زنید همۀ سازها بر اساس مدل نواختن و نیز صدایی که تولید می‌کنند دسته بندی و نام گذاری می‌شوند.

1 . سازهای کوبه‌ای

سازهای کوبه‌ای دسته‌ای سازها هستند که غالبا برای جا انداختن و تاکید ریتم و وزن یک آهنگ مورد استفاده قرار می‌گیرند. ایجاد صدا در این دسته از سازها با ضربه زدن به سطح یا خراشیدن پوستۀ آن‌ها امکان پذیر است. سازهای کوبه‌ای توانایی ایجاد صدای ملودیک و هارمونیک را ندارند و تاکیدشان فقط بر روی ریتم است.

در موسیقی ایرانی سازهای تنبک، دف، دایره، نقاره، دهل، طبل و… جز این دسته قرار می‌گیرند. این سازها را میتوانید در شکل زیر ببینید.

2 . سازهای بادی

این ساز ها از دیگر دسته‌های سازهای ایرانی هستند که بسیار هم پر طرفدارند. سازهای بادی استوانه یا مخروطی شکل هستند و قطر آن‌ها می‌تواند متفاوت یا ثابت باشد.

این نوع از سازها را می‌توان با دمش یا مکش هوا و ارتعاش هوای درون ساز، به صدا در آورد. از مطرح‌ترین سازهای این دسته می‌توان به سورنا، کرنا، نی، بالابان، دوزله و نی انبان در موسیقی ایرانی اشاره کرد.

4. سازهای زهی

آخرین دسته از سازهای موسیقی سنتی، سازهای زهی هستند. همۀ سازهای زهی دارای قسمت‌های حفره‌ای و سیمی هستند که صدا از طریق همان سیم‌ها و حفره‌ها تولید می‌شود.

در واقع نوازنده با به ارتعاش در آوردن هر سیم، صدای آن را در کاسه یا حفرۀ ساز ایجاد می‌کند. سپس صدا از طریق همان حفره خارج شده و به گوش می‌رسد.

خود سازهای زهی به سه دستۀ زخمه‌ای، آرشه‌ای و کوبه‌ای تقسیم می‌شوند.

ساز زهی زخمه‌ای، سازیست که با برخورد و ضربه زدن توسط زخمه به سیم‌ها به اجرا درمی‌آید. تار، دو تار، سه تار و تنبور از این دسته سازها هستند.

در حالی که ساز زهی آرشه‌ای دستۀ دیگری هستند که با استفاده از وسیله‌ای به نام آرشه (به معنی کمان) و کشیدن آن بر روی سیم‌ها می‌توان صدا تولید کرد. کمانچه و قیچک از نمونه‌های ایرانی این دسته هستند.

اما ساز زهی کوبه‌ای با کوبیدن وسیله‌ای بر روی سیم‌ها که معمولا به شکل چکش است به صدا درمی‌آید. سنتور از جمله سازهای زهی کوبه‌ای مورد استفاده در موسیقی سنتی یا ایرانی است.

ساز کلاسیک

این دسته از سازها مختص مکان جغرافیایی خاصی نیستند و توانسته‌اند از قرن نهم تا به حال محبوبیت زیادی در بین تمامی افراد روی کرۀ زمین به دست بیاورند. سازهای موسیقی کلاسیک یا غربی شامل مجموعه‌ای از محبوب‌ترین سازهای اختراع شده در اروپا و آمریکا هستند.

سازهای کلاسیک به مرور زمان و افزایش کاربرد آن‌ها در سبک‌های مختلف موسیقی، به سایر کشورهای دنیا معرفی شدند و امروزه سازهای کلاسیک در نقاط مختلف دنیا نواخته و آموزش داده می‌شوند.

همچنین در کشور ما سازهای کلاسیک یا غربی زیادی وجود دارند که در برخی موارد حتی بیشتر از سازهای سنتی که مخصوص خود ایران هستند، طرفدار دارند.

سازهای غربی نیز مانند سازهای ایرانی به چند دسته تقسیم می‌شوند. سیستم صدا دهی و نام گذاری سازهای کلاسیک نیز مانند سازهای سنتی است.

دسته بندی ساز های کلاسیک

1. سازهای کوبه‌ای کلاسیک

مانند درامز، کاخن، تومبا، داربوکا و… از دسته سازهایی هستند که باید به روی سطح آن‌ها ضربه زد که در ساز درامز این کار با چوب‌های مخصوصی صورت می‌گیرد و در باقی سازها با ضربات خود دست.

2. سازهای بادی کلاسیک

ساز بادی مثل هارمونیکا (سازدهنی)، کلارینت، ساکسفون، فلوت، ترومپت، پیکولو، باسون، ترومبون، بگ پایپ و…

در این سازها همان طور که در موسیقی سنتی گفتیم، با عمل دم و بازدم و ارتعاش هوا صدای ساز ایجاد می‌شود. سازهای بادی دارای اندازه‌ها و تعداد حفره‌های متفاوتی هستند و زیر و بمی فرکانس هر ساز بادی با ساز دیگر متفاوت است.

اگر علاقه‌مند به شروع موسیقی با سازهای بادی هستید، بد نیست به این موضوع هم اشاره کنیم که سازهای بادی خود به دو دستۀ چوبی و برنجی تقسیم می‌شوند.

این تقسیم بندی به معنای اشاره به جنس سازها نیست بلکه به معنای چگونگی و نحوۀ تولید صدا در دهنی آن‌ها می‌باشد. سیستم سازهای بادی برنجی به این صورت است که صدا از طریق لرزش سریع لب‌های نوازنده در درون کاسۀ دهنی تولید می‌شود.

در حالی که سازهای چوبی خود به دو دستۀ دیگر شامل بی‌زبانه (بی‌قمیش) و زبانه‌دار (با قمیش) تقسیم می‌شوند.

در سازهای بی‌زبانه مانند فلوت یا نی تولید صدا از طریق برخورد هوا با تیغۀ هوایی موجود در بدنۀ آن‌ها اتفاق می‌افتد.

اما در سازهای با زبانه مانند ساکسفون یا کلارینت، تولید صدا از طریق دمیدن هوا و به حرکت درآمدن و ارتعاش بخشی از جنس پلاستیک ساز امکان می‌پذیرد.

3 . سازهای زهی کلاسیک

دسته‌ای پر طرفدار در میان سازهای موسیقی کلاسیک هستند. در این سازهای با به ارتعاش در آوردن سیم‌ها اقدام به تولید صدا می‌کنیم. همان طور که گفتیم در سازهای زهی خود به سه دستۀ زخمه‌ای، آرشه‌ای و کوبه‌ای تقسیم می‌شوند.

در دسته سازهای زهی زخمه‌ای موسیقی کلاسیک می‌توان به گیتار اشاره کرد که در این ساز می‌توان از زخمه‌ای به اسم پیک استفاده کرد و سیم را به صدا در آورد و همچنین می‌توان از ناخن هر انگشت بهره برد. از مهمترین مسائل برای یادگیری و شروع آموزش گیتار انتخاب زخمۀ مورد نظر خود بین پیک یا ناخن (پنجه) است.

از دیگر سازهای زهی زخمه‌ای کلاسیک می‌توان به چنگ (هارپ)، ماندولین، یوکوللی، بانجو و… اشاره کرد.

در مورد سازهای زهی آرشه‌ای نیز باید به ویولون، ویولا، ویولن سل و کنترباس اشاره کرد.

همگی این سازها با استفاده از وسیله‌ای به شکل کمان که به آن آرشه می‌گویند، به صدا در می‌آیند. سازهای زخمه‌ای آرشه‌ای معمولا برای تولید صداهایی با کشش بیشتر استفاده می‌شوند.

4 . سازهای کلاویه‌ای یا کلید دار کلاسیک

(سازهای زهی کوبه‌ای)

این نوع از سازها همان سازهای زهی کوبه‌ای هستند با این تفاوت که خبری از چکش برای به صدا در آوردن نت‌ها نیست و به جای آن از دکمه‌هایی به نام کلاویه استفاده می‌شود.

این دسته از سازها را می‌توان با فشردن کلید (کلاویه) و به سبب آن مرتعش شدن سیم به صدا در آورد.

پیانو، کیبورد و آکاردئون از همین دسته به شمار می‌آیند.

دسته‌ای منحصر به فرد از سازهای غربی وجود دارد که به آن کلاویه‌ای بادی می‌گویند.

در این نوع از سازها، نوازنده با استفاده از دمش و ارتعاش هوا و همچنین با استفاده از فشردن کلاویۀ ساز اقدام به نواختن می‌کند. مطرح‌ترین ساز این دسته ملودیکا است.

اولین مرحله از یادگیری موسیقی با تئوری موسیقی

موسیقی زبانی بین‌المللی برای ارتباط برقرار کردن بین تمامی موجودات روی زمین است. این زبان هم مثل همۀ زبان‌های دیگر دارای الفبای خاص خود است که برای برقراری ارتباط درست افراد باهم، لازم است تا با آن آشنا باشیم.

اما الفبای موسیقی ساده‌تر از سایر زبان‌ها است؛ دو، ر، می، فا، سل، لا، سی. همین!

هر اثر موسیقیایی که به گوش ما می‌رسد ترکیبی از همین الفبا و مشتقاتش است که به آن‌ها نت می‌گوییم. نت‌ها نیز مانند حروف الفبای هر زبان نحوۀ نوشتار خاص خود را دارند.

به محلی که نت‌ها روی آن قرار می‌گیرند خطوط حامل می‌گویند. در موسیقی می‌توانیم با قرار دادن هر نت در زیر یا روی خطوط حامل، محل قرارگیری آن‌ها را روی هر ساز مشخص کنیم.

البته که موضوع به همین سادگی هم نیست. موسیقیدانان با ترکیب این نت‌ها در قالب‌هایی تعریف شده که به آن‌ها گام می‌گوییم اقدام به ساخت اثراتی ماندگار در طول تاریخ کرده‌اند. هر گام ترکیبی از نت‌هایی مشخص است که مطابق قوانینی، در کنار هم با ترتیبی منظم قرار می‌گیرند.

افرادی که به قوانین حاکم بر گام‌ها مسلط هستند می‌توانند با تغییر ترتیب نت‌ها و ساخت گام جدید درون مایه هر اثر موسیقیایی را تغییر دهند. مثلا گام‌های مینور اکثرا ذاتی غمگین و گام‌های ماژور اکثرا شاد هستند و انرژی بیشتری به مخاطب می‌دهند.

برای کسب اطلاعات کامل در مورد روابط بین نت‌ها و گام‌ها پیشنهاد می‌کنیم مقالۀ آموزش گام‌های موسیقی را مطالعه کنید.

وزن و ریتم

علاوه بر دانستن اسامی نت‌ها و محل قرارگیری آن‌ها بر روی خطوط حامل، مورد دیگری را نیز تحت عنوان ریتم باید دانست. ریتم در موسیقی در واقع همان ضرب‌های دست زدن شما در حین پخش موسیقی در یک مهمانی است.

طبیعتا با شروع موسیقی و یادگیری آن دید شما نسبت به ریتم‌های مختلف نیز تغییر می‌کند و می‌توانید با انواع و اقسام شاد یا غمگین و تند یا کند ریتم‌ها آشنا شوید.

برای نوشتن یا نواختن هر اثر موسیقی در ابتدا نیاز است بدانیم که ریتم قطعه چیست. این موضوع را می‌توانیم با توجه به اعدادی که در ابتدای خطوط حامل نوشته شده است، متوجه شویم. این اعداد که به صورت کسر نوشته می‌شوند را کسر میزان می‌گویند (اما در اصل کسر نیستند).

برای شناسایی کسر میزان‌ها ابتدا باید بدانیم که ارزش زمانی هر نت چقدر است. این موضوع در واقع همان مدت زمان کشش هر نت است که از 4 ضرب تا نیم ضرب و حتی تقسیمات کوچک‌تر وجود دارند.

با دانستن این موضوع می‌توانیم بدانیم که هر نت در هر میزان (هر دسته‌ بندی نت‌ها) چه مقدار باید کشش داشته باشد.

شما عزیزان می‌توانید با مراجعه به مقاله‌های مربوطه که بالاتر اشاره شد، اطلاعات بیشتری را در مورد تئوری موسیقی به دست آورید. برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله آموزش نت خوانی را مطالعه کنید.

سن شروع موسیقی

هر وقت موضوع سن شروع موسیقی مطرح می‌شود، افراد تصور می‌کنند که حتما بازۀ خاصی برای این موضوع وجود دارد. مثلا از 10 سالگی تا نهایتا 40 سالگی. در صورتی که این حرف کاملا از پایه و اساس اشتباه است!

یکی از عجایب موسیقی این است که می‌تواند همۀ انسان‌ها را در هر سنی به وجد آورد، حتی این موضوع را می‌توان در چهره و خنده‌ نوزادان هنگام پخش یک اثر موسیقی دید، در حالی که آن‌ها اصلا نمی‌دانند موسیقی چیست!

با رشد کودکان به مرور زمان، علاقۀ آن‌ها نسبت به گوش دادن یا شروع یادگیری موسیقی نیز می‌تواند افزیش یابد. اما باید دانست آیا ذهن آن‌ها هم آمادگی دریافت مطالب مرتبط با یادگیری موسیقی را دارد یا خیر؟

بیایید با هم به بررسی سن ایده آل برای تحریک کردن انگیزۀ کودکان جهت یادگیری و شروع موسیقی بپردازیم.

6 ماهگی تا 3 سالگی

به خواب رفتن نوزادان با لالایی حتما دلیل خاصی دارد!

وقتی که نوزادان از تقریبا 6 ماهگی با موسیقی آشنا می‌شوند، می‌توانند با آن از طریق حرکت‌های کوچکی که شبیه به رقصیدن هستند، ارتباط برقرار کنند. همچنین با نزدیک شدن به سن 2 سالگی، آن‌ها قادر به تشخیص صدای سازها و آهنگ‌های مختلف خواهند بود.

4 تا 7 سالگی

معمولا این سن را ایده آل‌ترین سن برای شروع موسیقی می‌دانند. در این سن دستان و مفاصل کودکان نرم‌تر هستند و به راحتی می‌توان آن‌ها تربیت کرد و پرورش داد. همچنین ذهن آن‌ها امادگی و توانایی لازم برای دریافت مطالب موسیقی، البته به زبان ساده و کودکانه را دارد.

سازهای ایده آلی که می‌توان در این سن برای شروع موسیقی پیشنهاد داد عبارتند از : بلز، هارمونیکا (سازدهنی)، پیانو، گیتار، یوکوللی، درامز و حتی آواز.

بهتر است این موضوع را هم بدانید که انواع گیتارها سایزهای متفاوتی دارند و شما می‌توانید متناسب با سن فرزند خود ساز مناسب را برای او تهیه کنید.

10 سالگی به بعد

اگر فرزند شما در سنین پایین شروع به یادگیری ساز خاصی بکند، در محدودۀ سن 10 سالگی به سطح متوسط یا حتی پیشرفته‌ای از مهارت‌های لازم در ساز خود رسیده است و در ادامۀ مسیر می‌تواند پیشرفت بیشتری داشته باشد تا بزودی به موفقیت‌های بزرگی برسد.

اما خود سن 10 سالگی هم سن نامناسبی برای شروع موسیقی نیست!

در این سن هم می‌توان گفت کودک شما همچنان از آمادگی لازم برای دریافت مطالب موسیقی و فرم دادن مفاصل دست خود مطابق با ساز برخوردار است.

علاوه بر سازهای گفته شده در قسمت قبل، کودکان در این سن می‌توانند سازهای دیگری همچون باس، ساکسیفون، ترومپت، ویولون، بانجو و… را نیز فرا بگیرند.

اما در بسیاری از موارد با افزایش سن کودکان و وارد شدن به سن نوجوانی و جوانی، تازه علاقۀ آن‌ها نسبت به شروع موسیقی و یادگیری آن افزایش می‌یابد.

در این سن فرزند شما با علایق و سلایق خود نیز بهتر آشنا است و می‌تواند نظر قطعی‌تری نسبت به ساز مورد علاقۀ خود و شروع آن بدهد.

بزرگسالان و کهن سالان

شما می‌توانید تقریبا همه چیز از جمله شروع موسیقی را در هر سنی یاد بگیرید!

علم بارها و بارها به اثبات این موضوع پرداخته که ذهن ما بسیار بیشتر از چیزی که تصور می‌کنیم ظرفیت یادگیری حتی در سنین بالاتر را دارد و به خوبی می‌تواند اطلاعات جدید را حفظ کند. بنابراین شما هیچوقت برای یادگیری و یا ساخت یک اثر موسیقی پیر نیستید.

در واقع شما می‌توانید هر سازی مانند گیتار، پیانو، ویولون، هارمونیکا، حتی ساخت و تنظیم یک اثر موسیقی را در هر سنی شروع کنید.

از طرفی شروع یادگیری موسیقی برای بزرگسالان می‌تواند مزیتی برای مدرسین آن‌ها نیز باشد! چرا که مدرس نیازی به استفاده از متدهای آموزشی خاصی که برای آموزش کودکان از آن بهره می‌برد، ندارد.

درک مطالب مربوط به تئوری موسیقی برای بزرگسالان به مراتب راحت‌تر است و پیشرفت سریع‌تری در این زمینه خواهند داشت.

در مقابل طبیعتا مفاصل و دستان آن‌ها خشک‌تر از کودکان است. اما این موضوع، مانعی برای شروع موسیقی و یادگیری سازی توسط بزرگسالان نیست. چرا که با تمرین‌های مناسب می‌توان عضلات و مفاصل را به مرور تقویت کرد و آن‌ها را رشد داد. دقیقا مانند باشگاه بدنسازی و تلاش برای ساخت اندامی زیباتر!

با این اوصاف باید گفت که هیچوقت برای شروع موسیقی و یادگیری ساز مورد علاقه‌تان دیر نیست. چرا که در هر سن مزایایی وجود دارد که می‌تواند به روند پیشرفت شما سرعت دهد.

سخن آخر

در این مقاله بعد از مروری بر تئوری موسیقی به بررسی موضوعاتی چون سن مناسب و ویژگی‌های هر سن برای شروع موسیقی پرداختیم. همچنین به نحوۀ انتخاب سبک مورد علاقه و در ادامۀ آن ساز مورد علاقۀ هر شخص و نیز معرفی‌ انواع سازهای کلاسیک و سنتی اشاره شد.

حالا با توجه به تمامی موارد گفته شده هیچ بهانه‌ای برای عدم شروع موسیقی و یادگیری ساز مورد علاقۀ خود جایز نیست.

لحظه‌ای درنگ نکنید چرا که هرگز برای یادگیری هیچ چیز دیر نیست. تنها لازمۀ این کار داشتن علاقه، انگیزه و پشتکار است. شما می‌توانید از طریق برقراری ارتباط با مشاورین نواکده بهترین خدمات شامل مشاوره، آموزش و خرید ساز را دریافت کنید.